Tan hoang rừng già
Ngày 18 -10, chúng tôi vào công trường thủy điện A Lưới (huyện A Lưới, Thừa Thiên - Huế) bằng tuyến đường công vụ còn nguyên dấu đất bùn đỏ. Con đường mới mở nhỏ và rất dốc men theo sườn núi cao với những cánh rừng già bạt ngàn, bên dưới là vực sâu hun hút. Để có được con đường này, đơn vị thi công đã tìm mọi cách đốn bỏ hàng chục hecta rừng già mà dấu tích để lại là những gốc cây to tươm nhựa đỏ bầm như máu.
Khoảng 2km trước khi đến công trường nhà máy là một cảnh tượng hùng vĩ hiện ra gồm ba tầng bậc taluy đỏ thẫm, loang lổ, xé toạc những thảm xanh nối tiếp của rừng. Trên suốt chiều dài 10km của tuyến đường công vụ có rất nhiều thân gỗ lớn đã bị đốn hạ còn trơ gốc ven đường. Cạnh đó, nhiều phách gỗ đã được xẻ chờ cơ hội chuyển đi.
Càng đi sâu vào trong, những phách gỗ đỏ tươi nằm ngổn ngang càng nhiều... Ông Lê Viết Ngọc Vinh, hạt trưởng Hạt kiểm lâm A Lưới, cho biết chưa thống kê được chính xác bao nhiêu hecta rừng bị triệt hạ để phục vụ công trình này, nhưng nó là một mối nguy lớn cho tương lai.
Trên trục đường Hồ Chí Minh đoạn qua xã Mà Cooih (huyện Đông Giang, Quảng Nam), dù lòng hồ đã được dọn dẹp, khai thác, tận thu gỗ trước khi tích nước đúng kế hoạch, thế nhưng vào những ngày này trên con đường công vụ dẫn vào đập chính của thủy điện A Vương, cảnh những khoảnh rừng xanh thẳm đang bị chìm dần trong lòng hồ khiến nhiều người xót xa.
Sau trận bão số 9 vừa qua, hàng ngàn thân gỗ lớn từ khắp các thượng nguồn theo nước trôi về nằm lềnh bềnh trên mặt hồ. Ngay tại khu vực cửa nhận nước nhà máy, nhân viên vận hành phải vất vả dùng những thùng phuy rỗng kết lại với nhau tạo nên dây phao nhằm ngăn thân gỗ, củi tràn vào cửa nhận nước phá hỏng nhà máy.
Trận lũ vừa rồi gỗ trôi về lòng hồ nhiều đến mức ông Nguyễn Văn Lê - chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thủy điện A Vương - phải thốt lên: “Nếu cảnh này còn tái diễn thì chừng mười năm sau hồ A Vương sẽ không còn nước để phát điện”.
Theo ông Lê, mới sau một cơn lũ mà lòng hồ thủy điện đã bị bồi lắng một lượng bùn dày ước đến 10m. Như vậy không lâu nữa lòng hồ A Vương sẽ bị bồi lắng lấp đầy, do vậy không còn chỗ chứa nước để phát điện. Theo ông Lê, nguyên nhân chính do rừng đầu nguồn mất quá nhiều nên không giữ được nước dẫn đến xói lở đất rừng.
Một giọt nước qua bốn cửa tuôcbin
Với chiều dài trải dọc từ Kontum đến Quảng Nam trước khi hợp vào sông Vu Gia đổ ra biển, sông Đăk Mi với nhiều tên gọi như sông Cái, sông Nước Mỹ hay sông Bung được đánh giá là hệ sông có tiềm năng thủy điện lớn nhất Quảng Nam.
Trên con sông Đăk Mi dài chưa đến 100km dự kiến ban đầu chỉ có hai nhà máy thủy điện là Đăk Mi 1 (225MW) và Đăk Mi 4 (210MW). Tuy nhiên một thời gian sau, dự án Đăk Mi 1 đã bị “xẻ” ra thành ba dự án theo bậc thang gồm Đăk Mi 1 (58MW, nằm trên địa phận tỉnh Kontum), Đăk Mi 2 (90MW) và Đăk Mi 3 (45MW).
Riêng thủy điện Đăk Mi 4 vẫn giữ nguyên quy hoạch. Cả ba dự án này đều nằm trên địa phận huyện Phước Sơn (Quảng Nam). “Với quy hoạch theo kiểu dày đặc như vậy thì một giọt nước từ nguồn chảy về đến biển phải qua bốn cửa tuôcbin” - ông Dương Chí Công, giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường Quảng Nam, ví von. Theo báo cáo, đến thời điểm này toàn tỉnh Quảng Nam đã có tổng cộng 62 dự án thủy điện được phê duyệt, trong đó riêng trên sông Vu Gia - Thu Bồn là 10 dự án. 47 dự án thủy điện vừa và nhỏ khác cũng đã được địa phương này cho phép lập nghiên cứu, đầu tư.
Trong khi đó tại Thừa Thiên - Huế, một loạt nhà máy thủy điện nằm trên các nhánh của sông Hương đang được thi công ồ ạt nhằm kịp tiến độ phát điện vào cuối năm 2011 như thủy điện Bình Điền (44MW), A Lưới (170MW), Hương Điền (81MW), Thượng Nhật (6,5MW). Theo ông Nguyễn Duy Thành - phó giám đốc Sở Công thương Thừa Thiên - Huế, tỉnh đã thông qua quy hoạch phát triển hệ thống thủy điện vừa và nhỏ của địa phương từ nay đến năm 2015 bao gồm 12 nhà máy, trong đó riêng trên sông Bồ có bảy dự án.
Đầu tư thủy điện: ngon ăn, ít rủi ro
Hơn hai năm trở lại đây, phong trào đầu tư vào các dự án thủy điện đang trở nên rất “hot” khi hàng loạt doanh nghiệp trong và ngoài ngành ồ ạt nhảy vào mà không cần chờ địa phương tiếp thị.
Theo một cán bộ tài chính trong ngành điện, việc đầu tư thủy điện hiện đang rất “ngon ăn” bởi hiệu quả kinh tế cao, thu hồi vốn nhanh. Thủy điện công suất càng lớn, địa hình tốt thì suất đầu tư thấp. Cũng theo vị này, với suất đầu tư bình quân 25 tỉ đồng/MW thì một dự án chỉ từ 8-10 năm là thu hồi vốn.
Một chuyên gia ngân hàng cho biết phần lớn dự án thủy điện luôn được các ngân hàng ưu ái tài trợ vốn. Hợp đồng giải ngân nhanh và thuận lợi hơn các dự án khác. Lý do là đầu tư thủy điện có lợi nhuận trên vốn cao và ít rủi ro, lãi suất thu được ổn định.
Bà Trần Thị Oanh, tổng giám đốc Công ty cổ phần Sông Côn, cho hay mới gần hai tháng phát điện nhưng thủy điện Sông Côn 2 đã đưa lên lưới hơn 60 triệu kWh. Với điện lượng hơn 210 triệu kWh/năm thì sau chín năm thủy điện Sông Côn 2 sẽ thu hồi 1.050 tỉ đồng đã đầu tư trước đó. Trong khi đó một cán bộ của thủy điện A Lưới cho rằng nếu kịp phát điện trong quý 1-2011 thì chỉ sau chín năm nhà máy sẽ thu hồi đủ 3.234 tỉ đồng đã đầu tư.
Điều đáng nói, theo cán bộ thủy điện A Lưới, trong khi các nhà máy thủy điện lớn như Hòa Bình, Trị An... đều phải giảm công suất vào mùa khô kiệt (từ tháng 9 đến tháng 12) do hết nước, thì ngược lại thời điểm này miền Trung đang vào mùa mưa, các nhà máy điện đều chạy hết công suất nên rất kinh tế, lợi nhuận mang lại rất cao.
Sức hấp dẫn từ các dự án thủy điện cũng đã thu hút nhiều doanh nghiệp ngoài ngành điện quan tâm. Mới đây, Công ty Phú Thạnh Mỹ đã khởi công thủy điện Sông Bung 4A với tổng vốn đầu tư 1.200 tỉ đồng.
Tương tự, Công ty xây dựng tổng hợp Trường Thịnh (một đơn vị tư nhân ở Quảng Bình) tham gia 308 tỉ đồng đầu tư thủy điện La Trọng (thượng nguồn sông Gianh). Tại Bắc Trà My (Quảng Nam), Công ty cơ khí áp lực Mạnh Nam đầu tư thủy điện Tà Vi. Trong khi đó tại huyện Phước Sơn, Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp VN làm chủ hai dự án thủy điện Đăk Mi 4 và Đăk Mi 4C.
Qua huyện miền núi Nam Giang, Tổng công ty cổ phần Xây dựng điện VN làm chủ đầu tư các dự án thủy điện Đăc Pring, Sông Bung 4...Tổng công ty Cơ điện nông nghiệp và thủy lợi đầu tư thủy điện Đăk Mi 2, Công ty cổ phần Đạt Phương đầu tư thủy điện Sông Bung 6, Công ty cổ phần Hoàng Anh Quảng Nam thì thủy điện Sông Cùng hay Công ty cổ phần Xây dựng 699 là dự án Trà Linh 3...
NHÓM PV MIỀN TRUNG
http://tuoitre.vn/Chinh-tri-xa-hoi/Moi-truong/343699/Chi-chit-thuy-dien-o-mien-Trung.html
No comments:
Post a Comment