Đừng đem mình ra nướng chỉ vì muốn mùi thơm của thịt

(SVVN)Tiếp tục chủ đề "người trẻ trong khủng hoảng", Sinh Viên Việt Nam có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Trần Bạt, Chủ tịch InvestConsult Group.

"Khủng  hoảng  kinh tế" và "cơn lũ" đạo đức!

Thưa ông, những người trẻ bây giờ cảm giác cuộc sống đang khó khăn sau một vài năm có vẻ "khấm khá". Là chủ một doanh nghiệp lớn như ông, ông có thấy mình đang đối diện với khó khăn?

Cá nhân tôi thì không thấy khó khăn mà thấy nặng nhọc. Kinh tế suy thoái, khủng hoảng, để duy trì mức sống vốn có thì buộc mình phải lao động gấp rưỡi, gấp đôi và do đó, thấy nặng nhọc hơn. Chúng ta vừa đi vừa thở, thậm chí bây giờ, chúng ta không có đủ điều kiện sống nên chúng ta phải chạy để kiếm sống.

Năng lực quan trọng nhất của con người là thích nghi, thích nghi là công nghệ cơ bản để tạo ra thuyết tiến hóa đi từ con khỉ đến Einstein, đến James Joyce, từ con khỉ xứ Đông Á đến Trần Dần. Không bao giờ được mất đi thiện chí để phấn đấu vươn lên cái hoàn thiện bằng cá thể. Hoàn thiện các phẩm hạnh cá thể chính là cách thức tốt nhất để phát triển và bảo vệ quyền con người. Người khôn không bao giờ rơi vào trạng thái "tiêu cực tập thể", để giữ cho mình sự yên tĩnh vốn có của một con người có trách nhiệm, sống một cách tỉnh táo cho mình và bảo vệ sự sống tỉnh táo cho những người xung quanh mình.

Nhưng không phải ai cũng dễ thích nghi. Trong khủng hoảng, người trẻ nên làm gì, thưa ông?

Cuộc sống bình thường vốn đã rắc rối và trong khủng hoảng thì nó rắc rối hơn. Tôi nghĩ rằng, lớp trẻ cứ sống bình thường và tập làm quen với các trạng thái hiện nay của cuộc sống. Quan sát một cách tỉnh táo, suy ngẫm thấu đáo, bởi không mấy khi xã hội khủng hoảng để mình có thể học các bài học. Xã hội đã vô tình tổ chức các thí nghiệm trên quy mô khổng lồ để cho thế hệ trẻ tự phân tích, tự học tập, tự rèn luyện để sống trong cuộc sống phức tạp như thế này.

Tình hình xấu, khó khăn chính là lúc chúng ta phải suy ngẫm để đối phó với nó, bởi chúng ta vẫn phải tiếp tục sống lâu dài trong môi trường ấy. Để đạt được sự phát triển, trở thành một xã hội có nề nếp, chúng ta phải mất nửa thế kỷ nữa là ít, nếu không muốn nói một cách chính xác là chúng ta phải mất hàng thế kỷ nữa. Những sự khủng hoảng hiện nay chỉ là những dấu hiệu ban đầu.

Nhớ rằng, để có được tất cả những gì mình muốn, chúng ta phải đi qua một cuộc trường chinh. Lớp trẻ là chủ của tương lai và họ phải học cách làm chủ từ trong tình hình khó khăn. Không nên xem lớp trẻ là một đàn thỏ và chúng ta phải có trách nhiệm kiến tạo điều kiện sống tương lai cho đàn thỏ ấy. Lớp trẻ là chủ nhân thật sự, chủ nhân tương lai của cuộc sống của họ, mà cuộc sống của họ chính là phái sinh của cuộc sống mà chúng ta đang có. Họ phải làm quen, phải học tập, phải kiên nhẫn. Không mấy khi cuộc sống tạo ra cho chúng ta những trường hợp rắc rối, những trạng thái rắc rối như thế này để học tập kinh nghiệm.

Thời trẻ của ông, ngoài việc phải đối diện với chiến tranh còn phải đối diện những khủng hoảng nào khác?

Chúng tôi đối diện với tất cả các khủng hoảng. Các bạn tưởng chiến tranh là mọi người đều bằng nhau, mọi người đều yêu nước như nhau, mọi người đều ra trận như nhau...? Không phải thế! Ở những chỗ công khai, mọi người có vẻ giống nhau nhưng ở những chỗ riêng tư, mọi người rất không giống nhau. Trong lớp học của tôi lúc trẻ, có con người nghèo thành thị như tôi, có con của các cán bộ trung cấp bình thường, có con những cán bộ cao cấp, có đứa nhà giàu, có đứa nhà nghèo, có đứa không có ăn. Bọn trẻ vẫn phải sống trong một xã hội rất nhiều đối tượng, ở những khía cạnh khác nhau. Nhưng vì chung một kẻ thù là đế quốc xâm lược cho nên tất cả các mặt đối lập ở trong tâm lý bớt đi, tất cả cùng nhau ca ngợi người chiến sĩ quân đội và cùng ra trận. Tất cả vẻ đẹp tiền tuyến ấy chi phối, làm cho người ta lãng quên sự chênh lệch giàu nghèo ở bên trong đời sống thông thường.
Bây giờ, chúng ta không ở trong trạng huống đó, chúng ta không còn kín đáo nữa, người giàu khoe cái giàu sang, người mạnh khoe cái mạnh mẽ. Bắt nạt được ai là bắt nạt, thu xếp được ai là thu xếp. Đâm xe vào người ta thì lấy điện thoại ra gọi cho người quen. Bây giờ, mọi chuyện lộ liễu hơn, cho nên nó kích động một sự phản ứng lộ liễu hơn. Chúng ta phải tập kiểm soát mình trong trạng thái bị gây cho khó chịu thường xuyên như vậy, để giữ gìn được sự bình tĩnh của mình, sự yên ổn của cuộc sống. Những mặt trái của xã hội ngày nay như một cơn lũ về mặt đạo đức và mỗi người chúng ta phải tự trang bị cho mình, người sắm "phao", người sắm "thuyền", để không "chết chìm" trong "cơn bão".

Hãy kiến tạo một cái tốt hợp lý!

Theo ông, giáo dục có vai trò gì trong việc chuẩn bị kỹ năng cho con người?

Có một điều buồn là giáo dục đang được hiểu sai. Nhiều người nghĩ rằng, giáo dục như một công việc của Nhà nước, giáo dục như công việc của nhà trường là một cách hiểu rất sai. Trong chiến tranh không có nhiều trường, lớp nhưng có biết bao nhiêu giáo sư, bao nhiêu bác sĩ giỏi, bao nhiêu nhà phẫu thuật vĩ đại xuất hiện từ các lớp học tranh tre thời kháng chiến ở Việt Bắc. Trong khi Nhà nước chưa làm tốt được các chương trình tổ chức giáo dục của mình thì con người, với tư cách là một chủ thể của cuộc sống, tự tổ chức giáo dục cho mình bằng cách dạy thêm cho con, uốn nắn thêm về những thiếu sót mà xã hội không gợi ý, không dạy cho nó.

Con người phải tìm cách bù đắp cho chính tương lai của mình những kinh nghiệm rút ra được từ những  bối cảnh tiêu cực. Không có lối thoát nào khác. Ai đó thích chờ đợi cứ chờ đợi, còn tôi thì không. Chúng ta luôn luôn đứng giữa mọi thực tế tích cực hoặc tiêu cực, tận dụng tất cả các yếu tố có thể tận dụng được để kiến tạo ra cuộc sống của mình, của gia đình, của những người mình quen biết và khuyên họ những điều hợp lý, những hành động hợp lý để tổ chức ra cuộc sống của mình.

Trong những thời điểm như thế này, ông thường hay mách bảo hay dạy bảo con mình điều gì?

Hãy sống một cách nghiêm túc, giữ gìn sự trong sáng, lương thiện, lao động một cách tích cực và khôn ngoan. Hiểu cái xấu nhưng không theo nó, hiểu cái tốt nhưng không bắt buộc phải có nó bằng mọi giá. Chúng ta muốn cái tốt bằng mọi giá cũng là một thái độ sai. Chúng ta tôn thờ cái tốt lý tưởng và cố gắng kiến tạo cho mình một cái tốt hợp lý.

Nhưng phải là người có năng lực như thế nào mới làm được việc đấy?

Luôn luôn cần năng lực. Rèn luyện năng lực là công việc của mỗi cá nhân.

Trong những thời điểm khủng hoảng này thì đạo đức đang bị thách thức, muốn giữ được sự trong sạch và phấn đấu để có được "một cái tốt hợp lý" cũng không đơn giản, bởi vì mỗi cá thể phải đối chọi với những cám dỗ xấu mỗi ngày?

Không có gì đơn giản cả. Những người đủ bản lĩnh giữ cho mình tốt ngày càng nhiều lên thì những kẻ xấu ngày càng ít đi. Làm cho lực lượng xấu hằng ngày ít đi, chính là bảo vệ mình. Alecxey Tolstoy viết quyển Hai chị em (tập đầu tiên trong tiểu thuyết bộ ba Con đường đau khổ) có một câu rất hay: "Rồi năm tháng sẽ trôi qua, những cuộc chiến tranh sẽ im ắng dần, các cuộc cách mạng sẽ thôi gầm thét, chỉ còn lại bất diệt tình yêu của em và tôi". Tôi luôn tin vào sự hợp lý, năng lực thu xếp những trạng thái hợp lý của một "không gian con" của riêng mỗi một con người, để con người bảo tồn các phẩm hạnh của mình, ít nhất trong không gian be bé, riêng tư ấy của mình.

Giữ mình trong thời điểm khó khăn như thế này cũng là một thách thức với giới trẻ. Suy cho cùng, người trẻ nào mà không thiếu kinh nghiệm, ngay cả người già, nhiều khi vẫn thiếu kinh nghiệm. Cho nên, nó là thách thức khi anh thiếu kinh nghiệm sống trong một điều kiện như thế. Nếu như anh học, anh giàu năng lực suy tưởng thì anh không phải trả giá để có kinh nghiệm, không phải đem mình ra nướng chỉ vì muốn mùi thơm của thịt.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện thú vị này!

Lê Ngọc Sơn(Thực hiện)

“Đây chính là lúc dồn nguồn lực để nuôi ý chí”

Không né tránh bất cứ câu hỏi nào khi trao đổi với VnEconomy, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Máy và Thiết bị phụ tùng, nhà thầu cơ - điện lạnh với thương hiệu SEATECH, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Đà Nẵng Lê Văn Hiểu nói rằng, người Đà Nẵng thẳng thắn và hồn hậu.

Không giấu sự xót xa khi nhìn nhận về một nguồn lực to lớn của đất nước đã và đang bị tổn hao, vị doanh nhân khá từng trải này cũng không nhiều lạc quan về tương lai gần. Còn với cộng đồng doanh nghiệp, ông Hiểu quả quyết, ở hoàn cảnh hiện tại, bất cứ doanh nhân nào nói là không gặp khó ông đều không tin. Song, điều quan trọng nhất, theo ông chính là “khó mà không sờn lòng”.

Sống bất an, “chết” oan ức

Thưa ông, trong môi trường của một thành phố được tiếng là năng động, doanh nghiệp Đà Nẵng có gặp nhiều khó khăn?

Từ đầu năm 2011 trở lại đây, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa đã ngấm một liều thuốc mà họ không cần phải uống nên họ cảm thấy bất an. Những ai đã “chết” rồi thì thấy oan ức. Còn lại số đang cố gắng để tái lập tình trạng ban đầu của hơn một năm trở lại đây thì dường như không còn mấy tin tưởng nữa.

Có lẽ cũng nên nói lại chuyện từ Nghị quyết 11 với việc siết tín dụng khu vực “phi sản xuất”. Nói thật là tôi không hiểu được “phi sản xuất” là cái gì, và thấy nó rất kỳ lạ vì không thể tách bạch được rõ ràng giữa sản xuất và dịch vụ trong hoạt động của doanh nghiệp. Với quy định này thì các cơ quan trực tiếp thực hiện rất dễ lợi dụng. Ví dụ ngân hàng nào đó gặp khó khăn, họ sẽ vin vào đó để cắt hợp đồng tín dụng của doanh nghiệp nếu thấy có lợi cho họ.

Theo tôi hiểu thì ở Nghị quyết 11, Chính phủ chỉ muốn chỉnh câu chuyện đầu tư địa ốc, đầu tư ngoài ngành tràn lan của khu vực  doanh nghiệp nhà nước thôi. Nhưng kinh doanh hiện đại là hoạt động chuỗi chứ không có ai đơn lẻ hết, ở các tỉnh, thành lớn thì điều này càng rõ. Nên “siết” bất cứ chỗ nào cũng có thể chết cả chuỗi. Hơn nữa mình còn siết nhầm chỗ. Trong hệ thống ly hợp của ôtô, người ta hướng dẫn: thả ly hợp thật êm, thật chậm và cắt ly hợp thật nhanh, thật dứt khoát. Nên chăng có “nghị quyết” với thời điểm áp dụng thật “êm dịu” và thời điểm kết thúc thật dứt khoát...

Vì thế mới nói liều thuốc mà doanh nghiệp bị uống có lẽ không phải chỉ quá liều mà còn hơi độc, nên nền kinh tế suy yếu là tất yếu. Và liều “độc dược” này đã khiến cộng đồng doanh nghiệp mất đi một lượng lớn quân số. Mất quân cũng có nghĩa là mất đi nguồn lực vô cùng lớn, xót xa lắm chứ.

Cụ thể ở Đà Nẵng thì sao, thưa ông?

Ở đây số doanh nghiệp đăng ký là gần 14 ngàn, đang đóng thuế là hơn 9 ngàn. Có lẽ quan chức hiểu khác, doanh nhân hiểu khác, với doanh nhân thì doanh nghiệp không đóng thuế nếu chưa chết hẳn thì cũng là yếu lắm rồi.

Kết quả điều tra tháng 5/2012 cho thấy khoảng gần một nửa số doanh nghiệp đang nợ. Từ nợ quá hạn ngân hàng đến nợ lương, và quan trọng nhất là nợ các khoản như bảo hiểm, thuế…

Cũng cần nói đến một thực tế ở 50% được coi là vững vàng là một số doanh nghiệp đã thay ngôi đổi chủ, nhiều anh em phải bán cổ phần cho nước ngoài, mất nhân lực vào tay nước ngoài…

Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, đại biểu Quốc hội Mai Hữu Tín cũng đã từng nói với VnEconomy rằng, bất cứ chuyện gì làm được tạo ra cho mình cơ hội sống, con đường sống thì các doanh nghiệp đều đã thử hết rồi. Thậm chí có những doanh nhân còn định dẹp bớt cơ ngơi ở Việt Nam và chuẩn bị cho họ một quốc tịch khác…
 
Đó là chuyện đang xảy ra, khi hấp lực tại một số nước vô cùng lớn.

Vậy từ nay đến cuối năm, với tác động từ gói hỗ trợ, điều hành lãi suất, theo ông sức khỏe của doanh nghiệp sẽ diễn biến theo chiều hướng nào?

Tôi nghĩ là tệ hơn, số đang thoi thóp rất nhiều, tất nhiên là tình hình có sáng lên với một số anh em, nhưng khoảng 50% vẫn bế tắc. Bất kể doanh nghiệp nào tại thời điểm này mà nói không khó khăn thì tôi không tin. Nghị quyết 13 cũng ít nhiều có dinh dưỡng, nhưng mà ít quá, nhất là không có phần bơm trực tiếp vào doanh nghiệp. Hàng tồn kho, dở dang cao và thiếu vốn, đó vẫn là hai chuyện rất nan giải với doanh nghiệp hiện nay.

Vâng. Vừa qua khi đến Quảng Trị, tôi có chứng kiến cảnh một doanh nghiệp chế biến gỗ đang đứng bên bờ vực phá sản vì không thể vay được vốn lưu động, sau khi đã đầu tư nhà xưởng khá hiện đại, vì không còn tài sản để thế chấp…

Nhiều doanh nghiệp như thế chứ không phải ít đâu. Ở nhiều nước tiên tiến, thường có cơ quan đứng ra thu xếp những chuyện đó, và nhà nước sẽ không mất cái gì cả. Thắng lợi nhất của việc này là làm cho những doanh nghiệp tích cực không bị rơi vào tình cảnh không thể hoạt động. Bởi nếu điều đó xảy ra, sẽ mang lại hậu quả vô lường đối với quốc gia. Tiếc là Việt Nam chưa có cơ quan như vậy.

Nhưng vẫn cần có cơ quan đứng ra giải quyết chứ, theo ông thì nên đặt trọng trách này vào tay ai?

Mỗi tỉnh thành có một nhà nước nhỏ, đó chính là UBND tỉnh, thành phố, nhưng phải nắm doanh nghiệp cho kỹ, thì giúp họ mới có hiệu quả. Chứ còn như hiện nay doanh nghiệp thành lập nhiều, nhưng thông tin về họ được nắm quá ít. Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thì đầu tiên là phải bắt đầu lại từ việc nắm thông tin về họ. Sau đó thì phải có tổ chức lúc họ khó có thể giúp được họ. Bên cạnh đó cũng cần tìm cách hỗ trợ thông qua hội doanh nghiệp cho tốt. Ở Việt Nam hiện nay mình thành lập hội nhiều nhưng hoạt động còn chưa tốt.

Nhưng, cũng đừng nhìn sự việc tối tăm quá. Vẫn có nhiều cách để doanh nghiệp dễ thở hơn. Như ở thành phố này, Hội Doanh nhân trẻ rất mạnh và đoàn kết, họ đã tự hào vì sát cánh bên nhau lúc khó khăn.

Đoàn kết để cầm cự

Ở thời điểm hiện tại thì sức mạnh của sự đoàn kết đó được thể hiện cụ thể thế nào, thưa ông?

Không đợi đến bây giờ mà cách đây khoảng 9 tháng, chúng tôi đã ngồi lại bàn với nhau rất cặn kẽ về cách ứng phó với khó khăn.

Khi đó, chúng tôi có đưa ra một số giải pháp. Thứ nhất là ban bố tình trạng báo động trong toàn doanh nghiệp. Việc này rất quan trọng để chuẩn bị tâm lý cho người lao động vì không có gì cản được khó khăn sẽ đến thì thà mình báo động trước. Cũng giống như báo bão vậy, mình thông báo cho toàn thể anh em là “rủi ro” sắp diễn ra để có thể chuẩn bị tinh thần chống chọi tốt nhất.

Thứ hai là ban bố tình trạng tiết kiệm, cái gì không thực sự quá cần thiết là cắt giảm hết. Khi đã ban bố tình trạng khẩn cấp thì có quyền cắt đi các khoản đã thành chính sách của doanh nghiệp, thậm chí có thể chậm lương một chút. Nhưng nếu không ban bố thì nhân viên sẽ không ở tư thế sẵn sàng, thậm chí họ còn oán giận và tưởng là doanh nghiệp chết đến nơi.

Rồi chúng tôi góp tiền, mỗi anh em vài trăm triệu đồng để giúp nhau qua câu chuyện đáo hạn, tuy có “phạm luật” đôi chút nhưng phải cứu nhau trước đã, dù số tiền không lớn nhưng quý như máu ấy bạn ạ.

Tiếp theo là thu xếp tài chính, tương trợ lẫn nhau để “giải hạn”, thậm chí là cầm cự cho qua hạn này rồi sẽ tính chuyện đầu tư tiếp. Bên cạnh đó là mở rộng thông tin, bên cạnh được lãnh đạo thành phố mời tham dự các cuộc giao ban định kỳ để kịp thời đề xuất, kiến nghị, Hội Doanh nhân trẻ còn đứng ra tổ chức đối thoại giữa đoàn đại biểu Quốc hội với doanh nhân.

Tại đây, Bí thư Thành ủy đồng thời là Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Nguyễn Bá Thanh đã giải quyết ngay nhiều đề xuất của doanh nghiệp. Thành phố cũng dốc hầu bao vào quỹ đầu tư phát triển để cho doanh nghiệp vay lãi suất thấp.

Nói thẳng, nghe thẳng, thực hiện thẳng, ứng cứu nhanh… là những việc mà Đà Nẵng ít nhiều đã làm được cho doanh nghiệp địa phương.

Có quỹ để cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp có lẽ là mong mỏi của tất cả các địa phương, trong khi điều hành lãi suất thời gian qua nhận được chê nhiều hơn khen. Ý kiến riêng của ông về câu chuyện lãi suất thế nào?

Không phải là chê, nhưng đặt trong sự so sánh với các nước thì tôi thấy điều hành của ngân hàng hiện nay đang ở mức dưới trung bình. Cách điều hành vĩ mô qua hệ thống ngân hàng không ổn, độ tuân thủ rất ít. Những câu chuyện liên quan đến ngân hàng không thấy đâu là kinh tế thị trường, nhiều anh em còn có cảm giác là giới ngân hàng liên kết lại với nhau để có lợi ích lớn nhất và Ngân hàng Nhà nước ít nhiều có bảo trợ cho việc này.

Cách cho ra đời quá nhiều ngân hàng rất không ổn, nhân viên quá nhiều, chi phí lớn. Với ngân hàng lãi là câu chuyện còn nhỏ, mà phí mới là đáng quan tâm. Tôi thấy ở nhiều nước phí của họ thấp lắm. Ngân hàng giống như cái bình điều hòa trong hệ thống bơm của doanh nghiệp. Không có cái bình này thì coi hoạt động giật cục, chập chờn trong khi thực trạng lại đang là vậy.

Mới đây thì lãi suất có hạ dần, nhưng có xuống đến dưới 10% thì vẫn cao hơn nhiều nước. Ngay cả việc khuyến khích tất cả các ngân hàng giảm đều các khoản vay xuống 15% thì tôi cũng không thích cách đó. Theo tôi nên thị trường thực sự, tự do hóa lãi suất.

Quan trọng hơn là Chính phủ cần tìm ra quy luật và phải vận hành theo quy luật, mà hay nhất là quy luật của thị trường, công bằng trong hành xử giữa doanh nghiệp và doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp và ngân hàng, còn như bây giờ tôi thấy không công bằng. Ví dụ, ngân hàng kém phải để phá sản chứ, giống như bài học cho ngân hàng khác, chứ không thể “đỡ” cho họ mãi được.

Bên cạnh điều hành lãi suất, thay đổi nào đang được ông mong chờ ở các chính sách vĩ mô để có thể tăng sức mạnh cho doanh nghiệp và cả nền kinh tế?

Tình hình từ đây đến cuối năm có thể sẽ được cải thiện, nhưng tôi vẫn đang hồi hộp, sợ một cơn bão khác. Vì như đã nói,  “cơn bão” vừa rồi  khiên cưỡng quá, tôi thấy tiếc cho sự mất mát của đất nước, mất nhiều lắm, đâu chỉ có doanh nghiệp mà nhiều ngành liên quan mật thiết đến doanh nghiệp cũng bị tổn thương nặng nề.

Bạn hỏi về sự thay đổi? Điều tôi mong chờ nhất, là một nền kinh tế phải có “hộp đen” chứa các bộ não siêu việt về kinh tế, đừng phân biệt nhiều quá, miễn là họ yêu đất nước này, và có như thế đất nước mới phát triển được.

Vậy trong khi chờ đợi điều này thành hiện thực, thì doanh nghiệp nên ứng xử như thế nào để chuẩn bị cho những bước đi tiếp theo bớt bấp bênh hơn, thưa ông?

Đây chính là lúc doanh nghiệp nên dồn nguồn lực để nuôi dưỡng ý chí.

Để ổn định doanh nghiệp thì phải kết hợp nhiều yếu tố, nhưng mấu chốt nhất là phải bảo toàn lực lượng. Tôi vừa quyết định tăng lương 10% cho toàn bộ nhân viên trong công ty. Cũng cần phải nói thêm là nhiều doanh nghiệp trước khó khăn lập tức giảm lương và bớt lao động, điều đó nguy hiểm vô cùng. Bởi khi hồi phục thì anh lấy đâu nhân lực để hoạt động? Tại sao anh không bán bớt vài chiếc ôtô, vài lô đất, thậm chí bán luôn văn phòng đi rồi đi thuê cũng được.

Lâu nay không nhiều doanh nghiệp chú trọng sự chuyên nghiệp trong công tác tài chính. Thường thì kế toán trưởng chỉ xoay quanh thuế má đã hết mất thời gian. Chuyên nghiệp là phải quản trị rủi ro, bổ nhiệm giám đốc tài chính, có kế hoạch tài chính dài hạn, không phải chỉ tìm vốn qua ngân hàng mà còn từ quỹ đầu tư và các nguồn khác. Cán bộ công nhân viên đóng góp cũng là một nguồn, qua cái đận này theo tôi các doanh nghiệp cần phải suy nghĩ nhiều hơn về vấn đề tài chính để giảm bớt sự phụ thuộc vào ngân hàng như hiện nay.

Đấy là trong nội bộ, còn với bên ngoài thì anh phải chăm sóc hình ảnh, bản sắc công ty, làm sao để khó nhưng không sờn lòng, mọi thứ vẫn phải sạch sẽ tinh tươm. Bên cạnh đó trách nhiệm xã hội vẫn phải giữ. Mà một doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội là phải tham gia phản biện, thấy khó khăn mà anh không bàn và tìm giải pháp thì liệu có xứng là doanh nhân nước mình?

Capitalism, not culture, drives economies

Mitt Romney has explained that his comments abroad were simply truth-telling. “I tend to tell people what I actually believe,” he said. With regard to one much-debated comment — on the cultural differences between Israelis and Palestinians — many agree with him. The Wall Street Journal editorial page and columnists including Marc A. Thiessen and John Podhoretz all applauded. Podhoretz wrote: “Anyone who publicizes his remark is helping Romney win the election.”
“Culture makes all the difference,” Romney said at a fundraiser in Israel, comparing the country’s economic vitality to Palestinian poverty. Certainly there is a pedigree for this idea. Romney cited David Landes, an economics historian. He could have cited Max Weber, the great German scholar who first made this claim 100 years ago in his book “The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism,” which argued that Protestant values were the most important fuel for economic progress.
The problem is that Weber singled out two cultures as being particularly prone to poverty and stagnation, those of China and Japan. But these have been the world’s fastest-growing large economies over the past five decades. Over the past two decades, the other powerhouse has been India, which was also described for years as having a culture incompatible with economic success — hence the phrase “the Hindu rate of growth,” to describe the country’s once-moribund state.
China was stagnant for centuries and then suddenly and seemingly miraculously, in the 1980s, began to industrialize three times faster than the West. What changed was not China’s culture, which presumably was the same in the 1970s as it was in the 1980s. What changed, starting in 1979, were China’s economic policies.
The same is true for Japan and India. Had Romney spent more time reading Milton Friedman, he would have realized that historically the key driver for economic growth has been the adoption of capitalism and its related institutions and policies across diverse cultures.
The link between economic policies and performance can be seen even in the country on which Romney was lavishing praise. Israel had many admirable traits in its early decades, but no one would have called it an economic miracle. Its economy was highly statist. Things changed in the 1990s with market-oriented reforms — initiated by Benyamin Netanyahu — and sound monetary policies. As a result, Israel’s economy grew much faster than it had in the 1980s. The miracle Romney was praising had to do with new policies rather than deep culture.
Ironically, the argument that culture is central to a country’s success has been used most frequently by Asian strongmen to argue that their countries need not adopt Western-style democracy. Singapore’s Lee Kuan Yew has made this case passionately for decades. It is an odd claim, because Singapore’s own success would seem to contradict it. It is not so different from neighboring Malaysia. The crucial difference is that Singapore had extremely good leadership that pursued good economic policies with relentless discipline.
Despite all this evidence, most people still believe that two cultures in particular, African and Islamic, inhibit economic development. But the two countries that will next achieve a gross domestic product of $1 trillion are both Muslim democracies — Turkey and Indonesia. Of the 10 fastest-growing economies in the world today, seven are African. The world is changing, and holding on to fixed views of culture means you will miss its changing dynamics.
When societies or people succeed, we search in their cultures for seeds of success. Culture being a large grab bag, you can usually find what you want. We observe the success of Jewish, Lebanese, Chinese and Indian people in various societies and attribute it to culture. But it may really stem from the traits of diaspora populations — small groups of entrepreneurial immigrants forced to live by their wits in alien cultures. Interestingly, Palestinians have a reputation around the Middle East for being savvy merchants and traders and have been successful in the United Arab Emirates, Jordan and Saudi Arabia.
Culture is important. It is the shared historical experience of people that is reflected in institutions and practices. But culture changes. German culture in 1935 was different from 1955. Europe was once a hotbed of violent nationalism; today it is postmodern and almost pacifist. The United States was once an isolationist, agrarian republic with a deep suspicion of a standing army. Today it has half of the world’s military power.
Daniel Patrick Moynihan once observed: “The central conservative truth is that it is culture, not politics, that determines the success of a society. The central liberal truth is that politics can change culture and save it from itself.” That remains the wisest statement made about this complicated problem, probably too wise to ever be uttered in an American political campaign.
http://www.washingtonpost.com/opinions/fareed-zakaria-capitalism-not-culture-drives-economies/2012/08/01/gJQAKtH9PX_story.html